SỬ KÝ là tác phẩm sử học lớn nhất của Trung Hoa và là một trong những quyển sử có tiếng nhất của thế giới. Đặc biệt hơn nữa, SỬ KÝ từ lâu còn được coi là một trong những tác phẩm văn học lớn của nhân loại. Bộ sử vĩ đại này miêu tả tổng quát về lịch sử Trung Quốc bao trùm 2.000 năm từ Hoàng Đế đến đời Hán Vũ Đế. Công trình này là nền tảng cho các phát triển sau này trong sử học Trung Hoa.

SỬ KÝ là một tác phẩm cực kỳ đồ sộ, tất cả 52 vạn chữ, 130 thiên, chia làm nhiều phần gồm: Bản kỷ, biểu, thư, thế gia, liệt truyện; trong đó phần bản kỷ có 12 thiên, biểu có 10 thiên, thư có 8 thiên, thế gia có 30 thiên, liệt truyện 70 thiên; tất cả tập họp lại thành một thế giới bao la rợn ngợp!

SỬ KÝ lớn lao như vậy, nhưng đọc hiểu đã khó, phiên dịch còn khó hơn, do viết bằng thứ Hán văn cổ đã quá xa với tư duy ngôn ngữ hiện đại: ngay ở Trung Quốc hay Đài Loan hiện tại cũng cần có nhiều bản dịch ra tiếng Trung hiện đại để độc giả có thể tiếp cận. Ở Việt Nam, tuy trước nay có một số bản dịch Sử ký đã được xuất bản, như bản dịch Sử ký của Nhượng Tống, do Tân Việt xuất bản năm 1944, bản dịch Sử Ký của Giản Chi và Nguyễn Hiến Lê, do Lá Bối in năm 1972, hay bản dịch Sử ký của Phan Ngọc, do nhà Văn học in năm 1971, song tất cả đều là bản dịch hoặc có tính nhập môn giới thiệu sơ lược, hoặc là bản dịch tuyển chọn lại, không đầy đủ. Đây là lần đầu tiên, Sử ký được dịch trọn vẹn ở Việt Nam. 

Mời bạn đọc xem một trích đoạn: "Thế rồi Thái tử tìm chủy thủ sắc bén trong thiên hạ, kiếm được chủy thủ của Tứ phu nhân nước Triệu, trả giá trăm dật vàng, sai thợ đem tôi trong thuốc độc, dùng người để thử, rướm máu như sợi tơ, không ai không chết ngay. Bèn chuẩn bị hành trang cho Kinh Kha lên đường. Nước Yên có dũng sĩ Tần Vũ Dương, mười ba tuổi, giết người, không ai dám nhìn thẳng. Bèn lệnh Tần Vũ Dương làm phó. Kinh Kha đợi người đến, muốn cùng đi; người đó ở xa chưa đến, sắp sẵn hành lý cho. Lâu sau, chưa lên đường, Thái Tử cho là chậm trễ, ngờ rằng Kinh Kha hối hận đổi ý, lại thúc giục: "Thời gian đã hết, Kinh Kha há có ý gì chăng? Đan xin được sai Tần Vũ Dương đi trước. Kinh Kha giận, quát Thái tử: “Sao Thái tử lại sai hắn đi trước? Đi mà không trở về, là trò trẻ con! Vả lại đem một đao chủy thủ vào Tần mạnh đầy bất trắc, cho nên tôi còn lưu lại, đợi người khách của tôi đến đi cùng. Nay Thái tử cho là chậm trễ, vậy xin từ biệt!”. Bèn xuất phát.

Thái tử cùng tân khách biết việc đó, đến mặc áo đội mũ trắng đưa tiễn. Đến trên sông Dịch, tế thần đường xong, liền xuất phát. Cao Tiệm Ly đánh đàn tranh. Kinh Kha họa lại hát theo điệu biến chủy, kẻ sĩ đếu nhỏ lệ sụt sùi. Lại bước lên hát rằng:

“Gió se sắt sông Dịch lạnh, tráng sĩ một đi chứ không trở lại!”.

Lại hát bằng âm vũ khảng khái, kẻ sĩ đều trợn mắt, tóc dựng xiên lên mũ. Thế rồi Kinh Kha lên xe ra đi, không ngoái nhìn lại nữa”. (Truyện Kinh Kha. Thích Khách liệt truyện).     

Minh Khai trân trọng giới thiệu.