Trong tác phẩm THỜI THƠ ẤU, tác giả Maksim Gorky (1868 -1936) phác họa chân dung cậu bé Aleksyei một mình, đơn độc bước vào đời mà không có bàn tay cha đưa dắt, không có sự theo dõi theo sát sao của mẹ. Nhưng hành trang mà cậu mang theo thật phong phú: Đó là những ký ức về gia đình, tuy đau buồn nhưng ấm áp tình cảm của bà, của cha cậu, của mẹ và của cả người ông tuy bề ngoài dữ dằn nhưng đã dạy cho cậu tính tự lập...

M. Gorky đã nhận định: “Đọc THỜI THƠ ẤU các em sẽ thấy rằng tôi hoàn toàn là một con người nhỏ bé như các em, chỉ khác ở chỗ: Ngay từ bé tôi đã duy trì được lòng ham muốn học tập và không sợ bất cứ thứ lao động nào.”

R. Roland - nhà văn Pháp - từng nói: “Chưa bao giờ chúng tôi đọc trong văn học Nga một tác phẩm nào hay hơn cuốn THỜI THƠ ẤU của anh... Chưa bao giờ anh khéo sử dụng nghệ thuật của mình một cách thành thạo như thế.”

Mời bạn đọc xem một trích đoạn: "...Khi hoàn hồn, tôi thấy tôi ngồi trên đầu gối ông tôi ở trong góc phòng chính, dưới những bức tượng thánh. Ngước mắt lên trần nhà, ông tôi ru tôi và nói nhỏ:

- Chúng ta không một ai có lý do gì để xin tha lỗi...

Trên đầu ông có một ngọn đèn thờ sáng rực. Trên bàn giữa phòng có một ngọn nến. Ánh sáng mùa đông mờ mờ đã ló ra qua cửa sổ.
Ông tôi cúi xuống chỗ tôi và hỏi:

- Cháu đau ở đâu?

Tôi đau khắp cả người, đầu tôi ướt đẫm mồ hôi, mình nặng trình trịch, nhưng tôi không muốn nói ra điều đó. Xung quanh, tất cả đều hết sức lạ lùng đối với tôi! Hầu hết các ghế trong phòng đều có những người lạ mặt ngồi: một cha cố mặc áo dài tím, một lão già bé nhỏ, tóc bạc, đeo kính, mặc áo nhà binh, và nhiều người khác nữa. Tất cả đều không nhúc nhích như những pho tượng gỗ...".

Minh Khai trân trọng giới thiệu.