Ngay từ năm 1947, vào thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết tác phẩm Đời sống mới. Khi đó, toàn quốc kháng chiến chỉ mới bắt đầu được đúng ba tháng, cách mạng còn non yếu, nhân dân ta còn đang tiếp tục chống giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm.

Tác phẩm là để chỉ đạo và động viên cuộc vận động xây dựng đời sống mới bắt đầu từ sau Cách mạng tháng Tám, nhằm xóa bỏ những trì kéo về tư duy và hủ tục mà chế độ thực dân và phong kiến để lại, giúp giải phóng sức mạnh của nhân dân một nước độc lập.

Sách được viết dưới hình thức hỏi đáp với lời lẽ giản dị, dễ hiểu, cụ thể cho từng tầng lớp, lĩnh vực trong đời sống xã hội nên dễ áp dụng vào thực tế.

Sách thể hiện cái nhìn xa và hợp lý đối với việc xóa và xây: “Đời sống mới không phải cái gì cũ cũng bỏ hết, không phải cái gì cũng làm mới. Cái gì cũ mà xấu, thì phải bỏ... Cái gì cũ mà không xấu, nhưng phiền phức thì phải sửa đổi lại cho hợp lý... Cái gì cũ mà tốt, thì phải phát triển thêm... Cái gì mới mà hay, thì ta phải làm”.

Hơn 72 năm trước, Bác viết về đời sống mới đối với từng cá nhân:

Về tinh thần, một là sốt sắng yêu Tổ quốc. Việc gì lợi cho nước, phải ra sức làm. Việc gì hại cho nước, phải hết sức tránh.

Hai là sẵn lòng công ích…

Ba là mình hơn người thì chớ kiêu căng. Người hơn mình, thì chớ nịnh hót. Thấy của người thì chớ tham lam. Đối của mình thì chớ bủn xỉn.

Cách ăn mặc phải sạch sẽ, giản đơn, chất phác, chớ lượt thượt, xa xỉ, lòe loẹt.

Cách làm việc, phải siêng năng, có ngăn nắp, có tinh thần phụ trách, đã làm việc gì, thì làm cho kỳ được, làm đến nơi đến chốn. Chớ có làm dối.

Cách cư xử, đối với đồng bào thì nên thành thực, thân ái, sẵn lòng giúp đỡ.

Biết ham học.

… Ai cũng làm như thế, thì tự nhiên nước Việt Nam ta trở nên một nước mới, một nước văn minh.

Những dòng chữ ấy vẫn nguyên tính thời sự.

Minh Khai trân trọng giới thiệu