Sách biên soạn trên cơ sở Chương trình Ngữ văn Trung học cơ sở hiện hành.

Các phương pháp và các thao tác kĩ năng về tóm tắt tác phẩm tự sự, phân tích, bình giảng, cảm nhận một bài văn, bài thơ, bình luận một vấn đề về văn hóa, chính trị, xã hội, viết một bài văn thuyết minh,... đã được thể hiện một cách cụ thể và tường minh.

Một số bài thơ, bài văn (chữ Nôm, chữ Hán) của Lê Thánh Tông, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Du, Tú Xương,... được đưa thêm vào trong cuốn sách này nhằm mục đích mở rộng không gian tiếp nhận văn chương để bạn đọc có một cái nhìn toàn diện và hệ thống hơn nền Văn học Trung đại Việt Nam.

Phương pháp bình luận về văn hóa, xã hội, chính trị, những bài văn phân tích, bình giảng về thơ văn chữ Hán, thơ văn chữ Nôm, thơ văn hiện đại (chữ quốc ngữ) đều có cách diễn đạt riêng, cách cảm thụ riêng, cách biểu cảm riêng,... được thể hiện qua từng bài văn cụ thể, đó là điều xin lưu ý các em khi tiếp nhận văn bản.

Một bài văn, bài thơ thường có từ 2 đến 3, 4 bài của nhiều người viết khác nhau, cùng xoáy vào. Cấu trúc liên hoàn - song hành ấy nhằm giúp học sinh so sánh, đối chiếu về ý, về giọng văn, về lối diễn đạt ... của các bài viết, để từ đó chủ động rút ra những kiến thức và phương pháp, làm cho việc học văn mỗi ngày một tiến bộ.

Minh Khai trân trọng giới thiệu