"Chuyện như đùa nhưng lại là sự thật trăm phần trăm. Một tờ báo nọ có đăng bài nhàn đàm về tham nhũng. Sau khi báo ra, Tổng biên tập liền nhận được thư và điện thoại, trước thì dọa nạt, sau nhũn nhặn xin góp ý về những cặp từ cần thay. Cuối cùng thì mọi ý kiến đều toát lên ý sau đây: gọi bọn tham nhũng là sâu mọt thì được chứ ví họ như giòi bọ là quá lời.

Những phản hồi trên chỉ có thể từ chính những kẻ tham nhũng. Bởi vì với bất cứ người dân bình thương nào, khi nhắc đến bọn tham nhũng, cũng cạn từ tục để chửi, để ghép, để ví von với chúng. Giòi bọ, so với tham nhũng, đã là gì!

Xem ra sâu mọt và giòi bọ thì cũng cùng đục khoét, ăn bám, phá hoại, làm nhũng nhiễu thân chủ mà thôi. Nhưng sâu mọt nghe không tởm, không bẩn bằng giòi bọ. Tham nhũng mà cũng vẫn còn biết tự ái kia đấy. Thực ra lũ này cũng có lý khi được đối xử nhẹ tay. Bởi vì:

Thứ nhất: Chúng là những kẻ đạo mạo, ăn mặc vào loại tươm tất, nhiều kẻ không thiếu những từ văn hoa khi nói với người khác.

Thứ hai: Tuy tham nhũng nhưng chúng luôn luôn cho mọi người cảm giác đang cống hiến sức lực, trí tuệ cho sự nghiệp.

Thứ ba: Chúng toàn chén những thứ thơm tho, béo bổ, quý hiếm... thuộc hàng cao lương mỹ vị. Tham nhũng mà phải ăn cơm bụi, cơm bình dân thì có họa điên!

Thứ tư: Chúng chỉ gặm, khoét những chỗ mọt mục, những chỗ sơ hở...

Cuối cùng là chúng không bao giờ làm cho kho công quỹ hết nhẵn mà thường bớt lại cái vỏ rỗng bên ngoài. Với 5 đặc tính nổi trội trên, lẽ nào lại ví chúng như giòi bọ, là loại chỉ đục những xác chết. Tôi đồng ý với đề nghị của tầng lớp tham nhũng.

Nào ngờ ý kiến của tôi vừa được nêu ra thì một con ruồi xanh óng ánh như viên minh châu đáp xuống trước mặt, dùng chân chặn ngòi bút. Tôi hất ra, nó lại xông vào, ghì chặt lấy. Mãi sau tôi mới giải mã được hành động ấy. Hóa ra nó không muốn con nó bị ô danh khi bị đem ra ví với bọn tham nhũng. Giòi bọ là giòi bọ chứ không thể "như" tham nhũng được. Giòi bọ dù sao vẫn có ích... chẳng hạn làm sạch môi trường, có thể làm mồi câu cá... chứ tham nhũng thì chỉ thuần túy phá hoại và bôi bẩn.

Xét ra nguyện vọng của con ruồi đáng xem xét hơn nguyện vọng của các tham nhũng gia."

Sâu mọt và giòi bọ (Tạ Duy Anh)

Tập tản văn này gồm những bài viết sau:

Sáng

Mắt thôn nữ

Hương cỏ mật

Đom đóm

Câu ếch

Dâu trưởng

Lộc của giời

v.v...

Trưa

Kẹo kéo

Chè xanh

Tương

Bánh cuốn nước

Cà cuống

Nếp cái hoa vàng

Rau khúc

v.v...

Chiều

Sống để viết và viết để sống

Bao giờ đến được vô danh

Thị hiếu

Hồn Bạch Dương

Mẹ chồng

Sướng và khổ

Lời chúc ngày Tết

v.v...

Tối

Hậu thế vô can?

Tháng của quan tham

Liêm sỉ

Sâu mọt và giòi bọ

Được phép và không cấm

Lã Bất Vi

Dân và chính phủ

Trí tưởng tượng

v.v...

Xin trân trọng giới thiệu cùng các bạn.