Nhân vật chính của tác phẩm là giáo sư Ca Văn Thỉnh, sinh ngày 21/3/1902 trong một gia đình nông dân ở xã Tân Thành Bình, huyện Mỏ Cày, tỉnh Bến Tre. Nhà nghèo, gia cảnh khó khăn nhưng nhờ học giỏi, ông được học bổng vào trường Sư phạm Sài Gòn, sau đó năm 1925 lại được học bổng vào trường Cao đẳng Sư phạm Hà Nội (École Normale d’Hanoi), đây là trường do người Pháp mở và nổi tiếng là nơi đào tạo trí thức hàng đầu của Đông Dương lúc bấy giờ. Thời gian này, ông đã cùng các bạn đồng học như Đặng Thai Mai, Phạm Thiều tham gia hoạt động sôi nổi trong phong trào học sinh, sinh viên yêu nước ở Hà Nội. Đây cũng là giai đoạn ông chính thức dùng ngòi bút của mình như một phương tiện đấu tranh cách mạng, tạo dấu ấn đầu tiên với vở cải lương Bầu nhiệt huyết, lấy bút danh Ngạc Xuyên (chuyển ngữ Hán-Việt từ tên con rạch Cái Sấu chảy qua trước nhà), đề tài viết về nhân vật anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi để qua đó khơi gợi lòng yêu nước chống ngoại xâm trong quần chúng nhân dân...