Bóng đêm bao trùm

Nhiều tác giả

Sự lựa chọn những cây bút nhiều thế hệ, nhiều dân tộc mang đến điều đặc biệt hấp dẫn cho "Bóng đêm bao trùm" - đó chính là một bức tranh đa sắc tộc, đa văn hoá và đa bút pháp.

27 tác giả, 27 góc nhìn đã phản chiếu chân thực một phần thế giới trong gần một thế kỷ. Hiện thực có, trữ tình có, những truyện ngắn mang nhiều phong cách khác nhau đã thể hiện đầy đủ các mảng chủ đề như chiến tranh, tình yêu, đời sống khốc liệt của nông thôn, những áp lực trong một xã hội mới, tệ nạn quan liêu… Bên cạnh đó cũng có nhiều truyện ngắn nhuốm màu sắc kinh dị điển hình trong thế giới văn học huyền ảo châu Mỹ.

Đầu tiên, phải kể đến nhà văn Argentina Fernando Sorrentino. Ông sinh năm 1942 tại Buenos Aires. Các tác phẩm của ông đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới. Năm 2006, ông xuất bản cuốn Per colpa del dottor Moreau ed altri racconti fantastici, bao gồm những truyện ngắn của ông đã được dịch sang tiếng Italy. Như ông tự nói về các tác phẩm của mình, thì chúng là sự pha trộn đầy tò mò của trí tưởng tượng và óc hài hước. Truyện ngắn Bài học tiêu biểu cho sự pha trộn đó.

11 truyện ngắn Mỹ được đưa vào trong tuyển tập này đậm phong cách Mỹ. Từ sự choáng ngợp trong Con chim lửa cho đến kết thúc bằng tiếng súng nổ của Nơi tuyệt nhất trong thị trấn, Cả những câu chuyện tình yêu, những số phận dòng đời, hay những câu chuyện kinh dị biến hình… đều dày đậm con người Mỹ, văn hoá Mỹ. Tác phẩm Người sưu tập trái tim của Joyce Carol Oates là sự nhào trộn giữa bút pháp huyền ảo và hiện thực, kể về một vị thẩm phán có sở thích sưu tập trái tim. Ông ta có đầy đủ những trái tim bằng đồng, bằng gỗ, bằng đá… và chỉ còn thiếu một trái tim bằng xương, bằng thịt, bằng máu. Joyce Carol Oates sinh năm 1938 trong một gia đình thuộc tầng lớp công nhân ở NewYork. Bà từng hai lần đoạt giải văn học O.Henry và giải thưởng văn học Quốc gia cho tác phẩm Nước đen. Kể từ lúc cầm bút, bà đã cho xuất bản hơn 50 cuốn tiểu thuyết và nhanh chóng trở thành một trong những tiểu thuyết gia hàng đầu của nước Mỹ thập niên 60.

Với 4 truyện ngắn Anh mà tác giả lựa chọn, có lẽ phải nói đến sự tinh tế trong từng nhân vật, từng câu chuyện, từng tình huống, từng diễn biến tâm lý nhỏ nhất… Khi những bức thư của anh ấy đã trở nên lạnh nhạt của nhà văn nữ Daphne Du Maurier (1907 -1989) không chỉ mang sự tinh tế ấy, mà còn khiến người đọc choáng ngợp với hình thức và bút pháp thể hiện của tác giả. Kiểu truyện dù "xưa nay cũ" nhưng lại được thể hiện dưới hình thức những lá thư một chiều đã gây xôn xao trong giới công chúng Anh một thời gian dài. Họ đồn đại những bí mật xung quanh câu chuyện, cho rằng nữ nhân vật chính không ai khác ngoài tác giả. Tuy nhiên, trên thực tế, Dapnhe Du Maurier đã kết hôn năm 1932, sống hạnh phúc với chồng 33 năm, có với nhau 3 mặt con cho đến khi ông mất vào năm 1965. Nữ văn sĩ này nổi tiếng với Rebecca, Những con chim, và Đừng nhìn em. Bà sinh ra trong một gia đình nghệ sĩ có tiếng ở London, lớn lên trong bầu không khí sống động với những khách khứa là các nhà văn mà trong đó có nhà văn J.M.Barrie, người viết câu chuyện Peter Pan nổi tiếng.

Đi suốt tuyển tập này là những câu chuyện tình yêu, có hạnh phúc, có khổ đau và sự phản bội. Nhưng bi kịch tình yêu không bao giờ giống nhau. Nếu Cơn bão lòng, Mối tình đầu, Điều không thể nói… là những trăn trở về sự tan vỡ, cố ghìm mình vượt qua nỗi nhớ và khát khao… thì Cuộc hôn nhân được dàn xếp của Lý Di Vân (Trung Quốc) lại là góc nhìn hoàn toàn khác về tình yêu của những con người đã ở bên kia cái dốc cuộc đời. Đó là cuộc hôn nhân ngắn ngủi và đầy cay đắng của hai thân phận già gặp nhau dưới một mái nhà. Nhà văn nữ Lý Di Vân gốc Trung Quốc, hiện là giảng viên ở Đại học Iowa (Mỹ). Bà có hai bằng thạc sĩ văn chương, từng đoạt giải thưởng Plimpton, giải Pushcart và năm 2005, thời báo Los Angeles đã gọi bà là "nhân vật đáng được chiêm ngưỡng".

Một trong những điểm nhấn đặc biệt trong cuốn sách này là một truyện ngắn của nhà văn Thái Lan Surasinghsamruan Shimbhanao (1949-1996), còn có bút danh Samruam Singh. Ông là tác giả của hàng loạt truyện ngắn được sáng tác vào giữa những năm 70 thế kỷ trước, thập niên của những bi kịch xã hội và những biến cố chính trị ở Thái Lan. Là một nhà báo tự do, một giáo viên và một nhà hoạt động xã hội, mọi cố gắng của ông nhằm cứu giúp những con người chịu nhiều thiệt thòi trong xã hội. Các truyện ngắn của Surasingh được xuất bản trên các tạp chí tiến bộ nhằm mang lại cho người đọc cái nhìn thực tế về sự quằn quại của miền quê Thái Lan dưới áp lực của một xã hội đang gia tốc và những thay đổi kinh tế đến chóng mặt. Bán con không chỉ gây ấn tượng với độc giả nhờ những tình tiết chân thực đau đớn mà còn phản ánh một phần bộ mặt hào nhoáng của một quốc gia đang được coi là có tốc độ tăng trưởng đứng hàng đầu châu Á.

Nguyễn Hoàng Vân Anh