Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam ta, ngoài những thể loại như thần thoại, truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn, truyện cười ... có thể xem còn một loại hình văn học khác đã ra đời với số lượng, nội dung, nghệ thuật rất dồi dào và phong phú được truyền bá rộng rãi trong dân gian, đó là "Truyện Trạng".

Truyện Trạng thể hiện qua nhiều hình thức: Trạng về các ông Trạng trong dân gian, chức danh Trạng ở đây do dân gian phong cho. Hình thức thứ hai là Trạng về các làng Trạng, làng hài. Hình thức truyện Trạng thứ ba mà chúng tôi muốn đề cập đến, đấy là truyện liên quan tới các Trạng nguyên đỗ đạt trong mười thế kỷ có hơn của nhà nước phong kiến, truyện thường xoay quanh hình ảnh một vị Trạng nguyên có thực ( người thực, việc thực) với tất cả phẩm chất và tài năng của họ ( Tiểu sử, chuyện học hành, khâu ứng xử...) cộng với sự sáng tạo, thêm thắt để tạo nên những hiện tượng có giá trị thẩm mỹ. Ngoài ra, còn gửi gắm vào đó những tiếng cười trào lộng, phê phán chua cay.

Để hiểu rõ hơn về cuộc đời và những giai thoại ly kỳ quanh các vị trạng nguyên ta ngày xưa, chúng tôi xin gửi tới quý vị độc giả cuốn: " Trạng Quỳnh & Xiển Bột".