KÝ ỨC LỊCH SỬ VỀ SÀI GÒN VÀ CÁC VÙNG PHỤ CẬN (Souvenirs historiques sur Saigon et ses environs) là bài diễn văn do học giả Trương Vĩnh Ký viết và đọc tại trường Thông ngôn khi ông làm giám đốc, và được in lại trong tập san Du ngoạn và Thám sát (Excursions et Reconnaisances) năm 1885.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu lược dịch và chú thích.

Cuốn sách đưa người đọc trở về với ký ức Sài Gòn kể từ thời cựu trào cho đến khi người Pháp xâm lược. Trong quá trình đó, diện mạo và địa danh Sài Gòn có nhiều thay đổi - nhiều đường phố mới và dinh thự mọc lên. Nhờ có ông Trương Vĩnh Ký ghi lại, giờ đây tập tư liệu ngắn trở nên vô cùng quý giá trong kho sử liệu về quá trình hình thành và phát triển của Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh.

Minh Khai trân trọng giới thiệu