Ngoại thương Việt Nam trước thời Cận đại là một chủ đề từ lâu đã rất ít được các nhà sử học Việt Nam quan tâm. Một vài công trình khả dĩ có thể kể ra như TÌNH HÌNH CÔNG THƯƠNG NGHIỆP VIỆT NAM TRONG THỜI LÊ MẠT (của Vương Hoàng Tuyên, Nxb. Văn Sử Địa, 1959); Ngoại thương Việt Nam hồi thế kỷ XVII, XVIII và đầu XIX (của Thành Thế Vỹ, Nxb. Sử học, 1961)... thì cũng đã có tuổi đến trên nửa thế kỷ. "Khoảng trống" này có thể được lý giải bởi sự chia sẻ quan tâm của các nhà nghiên cứu cho các chủ đề lịch sử chống ngoại xâm, lịch sử quân sự, lịch sử phong trào nông dân và làng xã cổ truyền; nhưng quan trọng hơn, đó là sự thiếu hụt các nguồn tư liệu nguyên gốc, chỉ có thể được khai thác trong bôi cảnh đất nước mở cửa, đổi mới và hội nhập từ sau năm 1986 trở lại đây.

Nhờ sự dẫn dắt của GS. Phan Huy Lê và GS. Phan Đại Doãn mà từ giữa nhữngnăm 1980, tôi đã hoàn thành luận án phó tiên sĩ về một số làng buôn ở đồng bằng Bắc Bộ. Đầu những năm 1990, tôi được GS. Leonard Blussé (Đại học Leiden, Hà Lan) chọn làm thành viên nhóm Nghiên cứu tư liệu của Công ty Đông Ấn Hà Lan, tôi may mắn được tiếp xúc với nguồn tư liệu mà lâu nay mới chỉ nghe tiếng.

Minh Khai trân trọng giới thiệu