Nho giáo, Đạo giáo và Phật giáo là ba cái nguồn gốc văn hóa của dân tộc Việt Nam ta từ xưa. Nho giáo dạy ta biết cách xử kỷ tiếp vật, khiến ta biết đường ăn ở cho phải đạo làm người. Đạo giáo lấy đạo làm chủ tể cả vũ trụ và dạy ta nên lấy thanh tĩnh vô vi nơi yên lặng. Phật giáo dạy ta biết cuộc đời là khổ não, đưa ta đi vào con đường giải thoát, ra ngoài cuộc ảo hoá điên đảo mà vào chỗ Niết-bàn yên vui. Ba học thuyết ấy thành ra ba tôn giáo, người ta thường gọi là Tam giáo, đều có ảnh hưởng rất sâu về đường tin tưởng và sự hành vi trong cuộc sinh hoạt của ta ngày xưa. Đến nay cuộc đời thay đổi, người ta ưa chuộng về vật chất, coi rẻ nhữn điều đạo lý nhân nghĩa. Đó cũng là sự dời đổi biến hoá trong cuộc đời.

Các bậc thánh hiền đời trước, biết rõ những điều ấy, muốn tìm ra một con đường mà đi trong đám tối tăm mờ mịt, nên mới lập ra học thuyết nọ, tôn giáo kia để đưa người ta đi cho khỏi mắc phải chông gai nguy hiểm. Nho giáo, Đạo giáo và Phật giáo đều có một quan niệm như thế cả. Song mỗi học thuyết đều có một tôn chỉ và một phương pháp riêng để học đạo tu thân, cho nên các luận lý, cách lập giáo và sự hành đạo có nhiều chỗ khác nhau.

Trần Trọng Kim là một trong những học giả nổi tiếng từ rất sớm, đồng thời với học giả Phạm Quỳnh. Ông đã để lại bộ sách Nho giáo thể hiện một kiến thức vô cùng uyên thâm về Nho học. Tuy vậy, rất ít người biết rằng ông cũng từng có sự nghiên cứu rất sâu về đạo Phật cũng như giáo lý của đạo Phật.

Tập sách này gồm 3 bài viết đã được ông trình bày trước công chúng vào khoảng những năm đầu của thế kỷ trước, khi Hội Phật giáo Bắc Kỳ vừa thành lập và mời ông đến nói chuyện. Nội dung các bài viết sẽ cung cấp cho người đọc những cái nhìn rất độc đáo của một nhà Nho học Phật. Cho dù có nhiều điều ông viết ra ngày nay không còn thích hợp nữa, nhưng về đại lược thì sự nghiên cứu sâu sắc của ông vẫn mang lại rất nhiều điều bổ ích cho người học Phật ngày nay.

Xin giới thiệu cùng bạn đọc.