NHỮNG TẤM GƯƠNG HAM ĐỌC SÁCH VÀ TỰ HỌC THỜI ĐẠI HỒ CHÍ MINH là một tác phẩm tư liệu viết về Bác Hồ và những nhân vật lỗi lạc thời đại Hồ Chí Minh xung quanh sự đọc và tự học suốt đời. Tác giả của sách là bà Vũ Dương Thúy Ngà, hiện là Vụ trưởng Vụ Thư viện, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Tác phẩm dành một nửa dung lượng để viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng nguồn tư liệu dồi dào, và không ít tư liệu quý hiếm. Tác giả khẳng định giá trị sâu sắc của việc tự học và đọc sách báo đối với sự nghiệp cách mạng của Người; cũng như nêu rõ sự chú trọng đặc biệt của Người trong việc khuyến đọc, xây dựng nơi đọc sách báo cho nhân dân, với khát vọng đưa dân tộc Việt Nam trở thành một dân tộc thông thái.

Ở phần hai, tác giả viết về 6 nhân vật gồm: Võ Nguyên Giáp, Tạ Quang Bửu, Trần Đại Nghĩa, Đào Duy Anh, Tôn Thất Tùng và Hoàng Tụy. Đây là những trí thức tiêu biểu cho các lĩnh vực khoa học khác nhau của Việt Nam, đều đã được nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh cho những công trình khoa học có giá trị đóng góp cho đất nước, cũng như được ghi danh bởi nền học thuật quốc tế.

Tác giả đã dày công tìm hiểu và hệ thống hóa các tư liệu, giới thiệu phương pháp đọc và học của mỗi vĩ nhân, nhằm giúp độc giả có cái nhìn tổng quan và áp dụng phù hợp với công việc, lĩnh vực nghề nghiệp của mình. Như nhà nghiên cứu Đào Duy Anh chú chú trọng việc tìm đến những tư liệu gốc kết hợp với điền dã; GS-Bác sĩ Tôn Thất Tùng chú trọng việc đọc toàn diện, yêu cầu các bác sĩ không chỉ đọc tài liệu ngành Y mà còn phải đọc tài liệu văn hóa lịch sử; Nhà toán học Hoàng Tụy cũng chú trọng đọc toàn diện, đặc biệt là sách văn học để phát huy trí tưởng tượng, nuôi dưỡng sáng tạo, bồi dưỡng tâm hồn…

Với nguồn tư liệu dồi dào khai thác được, tác giả Vũ Dương Thúy Ngà đã khéo léo sử dụng các chi tiết để kể những câu chuyện chân thật và cảm động về lòng say mê đọc sách và tự học của những bậc tinh hoa. Khẳng định sự thành công và uyên bác lỗi lạc của họ gắn bó không rời với việc đọc sách và tự học từng giờ, cho đến tận lúc chết, càng làm sống động thêm tầm vóc vĩ đại, cao cả của họ.

Mục đích của tác phẩm được thể hiện trong phần lời nói đầu mà tác giả đã viết, đó là “cung cấp cho bạn đọc những tấm gương sáng để cùng soi chung. Soi để học, học để hành, mỗi người sẽ học được cách nuôi dưỡng và phát triển năng lực tự học qua sách báo, tư liệu, khả năng tư duy sáng tạo, làm cho cuộc sống của mình, của cộng đồng và của dân tộc trở nên tốt đẹp hơn.” Tác giả cũng bày tỏ mong muốn sẽ có nhiều người “viết tiếp những bài ca bất tận nhằm khơi nguồn và hun đúc thêm truyền thống hiếu học, ham đọc sách và năng lực sáng tạo của con người Việt Nam gắn với sự phát triển trường tồn của dân tộc và đất nước”.

Bên cạnh giá trị lịch sử, giá trị tư liệu, cuốn sách còn là một tài liệu tham khảo hữu ích về phương pháp đọc và tự học dành cho độc giả thanh thiếu niên, có tác dụng cổ vũ và khuyến đọc sâu sắc. Sách sẽ là món quà quý giá mà các bậc phụ huynh có thể dành tặng cho con trẻ, giúp con ham thích và gắn bó lâu dài với việc đọc, khích lệ niềm say mê tự học suốt đời, góp phần phát triển văn hóa đọc và xây dựng xã hội học tập ở Việt Nam.

Minh Khai trân trọng giới thiệu