Chào mừng NHÀ THÁM HIỂM NGHỆ THUẬT! Bạn đã sẵn sàng trèo lên những ngọn núi khổng lồ, băng qua các khu đầm lầy ngập nước, chui qua những hang động sâu thẳm tối tăm để khám phá tinh hoa của nghệ thuật hiện đại? Chưa ư? Được thôi, vậy bạn nghĩ sao về việc chỉ cần cầm quyển sách này trong tay, tâm trí bạn mở ra và có cái nhìn trọn vẹn về tất tần tật những thứ gọi là “nghệ thuật hiện đại”? Tuyệt! Ý tưởng này nghe cũng khủng chứ nhỉ. Tôi nghĩ chúng ta sẽ thu xếp rất ổn cho mà xem.

Thế bạn có biết bảo tàng Trung tâm Pompidou ở thủ đô Paris không? Đây là một tòa nhà đồ sộ và hiện đại, được bao bọc bởi những đường ống đầy màu sắc sặc sỡ. Thành thật mà nói bạn không thể bỏ lỡ nơi này được đâu, vì Trung tâm Pompidou giống như bị lộn trái từ trong ra ngoài và đắm mình trong chiếc cầu vồng bảy sắc. Bên trong, bảo tàng đầy ắp chất nghệ thuật - với hơn 100.000 tác phẩm - bao gồm cả hai trường phái nghệ thuật hiện đại và nghệ thuật đương đại. Điều này đồng nghĩa sẽ không có gì là già cỗi ở đây. Bất kì tác phẩm nghệ thuật nào thực hiện trước năm 1905 đều có thể bị loại ra và không được đưa vào.

Cuốn sách này sẽ giúp bạn có cơ hội vén bức màn hậu trường tại Trung tâm Pompidou và khám phá kha khá các tác phẩm nghệ thuật hiện đại nổi tiếng nhất (và cả độc lạ nhất) luôn đấy. Mặc dù gọi là “nghệ thuật hiện đại” nhưng không có nghĩa là nghệ thuật vừa được tạo ra ngay hôm nay hay mới vào năm ngoái. Bạn thấy đấy, người thời xưa nghĩ rằng thời của họ là hiện đại - và vì là người của thời đó nên hiển nhiên họ ở đó đầu tiên và đặt tên như vậy. Bất công, đúng không?

Vì vậy, về cơ bản nghệ thuật hiện đại sẽ bao gồm các tác phẩm nghệ thuật được tạo ra vào khoảng những năm 1860 đến cuối thập niên 1960 - và mọi thứ sau giai đoạn này sẽ được gọi là nghệ thuật đương đại. Bạn nắm được rồi chứ? Quyển sách này được hình dung sẽ chỉ tập trung xoay quanh những tác phẩm nghệ thuật hiện đại. Nhưng tốt hơn cả là đừng bao giờ bám chặt vào qui tắc, bởi chúng ta sẽ lẻn sang khu vực đương đại một chút vì nó quá hay, hay đến mức chúng ta không thể nào bỏ qua được.

Điều cuối cùng trước khi chúng ta bắt đầu đó là… hãy thoải mái đọc quyển sách này và chiêm ngưỡng nghệ thuật theo bất cứ cách nào bạn thích. Bạn có thể đọc từ trang cuối lên trang đầu, nhảy từ chỗ này sang chỗ kia hay lật ngược cuốn sách lại, dí sách vào gần sát mặt hoặc lướt qua các trang và chỉ dừng lại khi một tác phẩm đủ quái đến độ khiến bạn phải thốt lên “Cái gì thế này?!” Ở đây bạn là nhà thám hiểm nghệ thuật, bạn có quyền quyết định hướng đi của mình.

Đây sẽ là một số mẹo nhỏ chỉ dẫn cách đi trên con đường của riêng bạn, nếu bạn muốn:

Cứ ngắm nghía những bức tranh bao lâu tùy thích, có thể xem tranh trước khi đọc phần chữ luôn cũng được. Tập trung vào những gì khiến bạn nghĩ đến và cảm giác mà nó tạo ra cho bạn.

Hãy đặt ra tất cả các câu hỏi mà bạn có thể nghĩ ra và đừng lo nếu chúng có hơi khiếm nhã. (Ví dụ như: Đây là cái quái gì vậy? Làm thế nào mà họ tạo ra nó? Tại sao nó lại trông như vậy?)

Hãy thử đặt mình vào vị trí của các họa sĩ rồi tưởng tượng cảm giác nảy ra ý tưởng nào đó và tạo nên tác phẩm của họ. Hãy nhớ rằng các họa sĩ cũng là con người giống như bạn mà thôi.

Minh Khai trân trọng giới thiệu