TRUYỀN KỲ MẠN LỤC GIẢI ÂM là tập truyện ngắn tuyển chọn gồm 20 truyện của danh sĩ Nguyễn Dữ, viết bằng chữ Hán, theo thể loại tản văn (văn xuôi), xen lẫn biền văn (văn có đối) và thơ ca, cuối mỗi truyện có lời bình của tác giả hoặc của một người có cùng quan điểm của tác giả. Hầu hết các truyện xảy ra từ đời Trần, đời Hồ đến đời Lê sơ, không gian trải dài từ Nghệ An trở ra Bắc. Các tác phẩm phác họa rõ nét quang cảnh đất nước và con người Việt Nam với đầy đủ tên tuổi, số phận của họ trong những bối cảnh lịch sử cụ thể của nước nhà, lúc thì thấm đượm thế thái nhân tình, khi thì khí khái hào mại, khi thì lâm ly thống thiết, lại được phô diễn một cách điêu luyện bằng bút pháp vừa tự sự vừa trữ tình.

Tác giả Nguyễn Dữ là một danh sĩ sống vào cuối thế kỷ XV đầu thế kỷ XVI. Ông là người xã Đoàn Lâm, huyện Gia Phúc, thuộc đất Hồng Châu xưa (nay là huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương). Ông học rộng biết nhiều, mấy lần thi đỗ hội thí. Được bổ làm Tri huyện Thanh Tuyền, nhưng chỉ hơn một năm sau thì ông cáo quan về quê phụng dưỡng mẹ già. Có thể chính trong thời gian này ông đã sáng tác Truyền Kỳ Mạn Lục gồm 20 truyện ký bằng Hán văn.

Tương truyền Nguyễn Thế Nghi là người dịch tác phẩm Hán văn Truyền Kỳ Mạn Lục sang văn Nôm vào thế kỷ XVII. Ông sống vào thời nhà Mạc, không rõ năm sinh năm mất. Thuở thiếu thời cùng quen thân với Mạc Đăng Dung (1483-1541), về sau không chịu ra làm quan, được Đăng Dung tặng phong tước Đại Hưng hầu. Ông giỏi văn chương, đặc biệt sở trường về văn quốc âm (chữ Nôm), cuối triều Mạc còn làm văn Nôm châm biếm tệ hoang dâm của đương triều.

Cuốn sách này là bản phiên âm của GS Nguyễn Quang Hồng từ bản dịch chữ Nôm của tác phẩm Truyền kỳ mạn lục. GS Nguyễn Quang Hồng trong quá trình phiên âm đã giữ nguyên các cấu trúc, quy tắc dùng từ của người Việt trong thời kỳ trung đại. Bên cạnh việc phiên âm, GS còn tiến hành chú giải các điển tích, điển cố và từ ngữ trong sách. Bởi vậy, tập truyện có giá trị cao về học thuật, không giống các bản Truyền kỳ mạn lục đang lưu hành chỉ đơn thuần là dịch từ Hán văn sang tiếng Việt hiện đại.

Minh Khai trân trọng giới thiệu