Cho dù đời chẳng là mơ, và tình mình chẳng là thơ, nhưng chúng ta vẫn cứ hãy yêu đi sau khi đã trưởng thành!

Nếu bạn còn muốn ru mình trong những giấc mơ màu hồng và nhìn cuộc đời qua lăng kính mơ mộng, mời bạn gấp cuốn sách lại và đặt lên giá.

Nếu bạn muốn một cuốn tiểu thuyết tình yêu với những anh chàng sáng như mặt trời, những cô gái long lanh như pha lê, họ yêu nhau chết đi sống lại, vật vã hiểu lầm rồi xa nhau, cuối cùng định mệnh lại xô những người có tình cập thuyền về cùng một bến đỗ, thì thôi, bạn cũng đừng đọc làm gì.

Bị độc thân, bạn coi là một cuốn tiểu thuyết cũng đúng, một cuốn cẩm nang cũng không sai, bởi Triệu Cách Vũ đã kết hợp hài hòa cả hai yếu tố này trong đó.

Đôi khi viết những dòng ca ngợi về những cuộc tình thiên trường địa cửu, biển cạn đá mòn, sống chết có nhau, mình thường bật cười mà nghĩ rằng bản thân cứ sống trong những chuyện tình tiểu thuyết đẹp như thế, yêu là như thế này, hy sinh là phải như thế kia, phụ nữ là phải kiên cường mà dịu dàng, đàn ông là phải si tình mà phóng khoáng, có khi nào sau này bước vào cuộc sống sẽ bị choáng ngợp bởi những con người trong đó hay không? Cuộc đời đâu có phải tiểu thuyết, mà nếu tiểu thuyết giống như đời, thì bao nhiêu người đâu cần chìm đắm trong tiểu thuyết làm gì? Rồi có khi nào chúng ta mơ về những người đàn ông hoàn hảo, lại bàng hoàng nhận ra trong thực tế, những anh chàng si tình lại chẳng hề phóng khoáng, và những anh chàng phóng khoáng lại chẳng bao giờ “si tình” với một mình mình, rồi có khi sẽ kinh hoàng mà nhận ra muốn trói chặt trái tim của một người đàn ông, trước kia, người ta cho rằng người phụ nữ phải giữ được chiếc dạ dày của anh ta. Bây giờ thì phải chú trọng vào hai điểm: một là dịu dàng, hai là tình dục…

Bị độc thân là câu chuyện về hành trình tìm kiếm người đồng hành trong cuộc đời của cô nàng Đỗ Hiểu Khê – một cô gái trẻ còn sống trong lâu đài của những câu chuyện cổ tích. Trên hành trình đó, cô gái ấy gặp ba người đàn ông: Một là mối tình đầu, người cô ấy yêu. Hai là người đàn ông theo đuổi và cũng là người bạn tình đầu tiên trong cuộc đời cô ấy. Và người thứ ba, đó là người đồng hành mà cuối cùng Đỗ Hiểu Khê chọn, đáng buồn thay, không phải người thứ nhất, cũng chẳng phải người thứ hai.

Tại sao mình lại gọi là “người đồng hành”? Có lẽ bởi phụ nữ là một loại động vật khuyết thiếu nhất cảm giác an toàn, họ có thể yêu một người đàn ông có trái tim ấm áp, xong chẳng thể nào chọn người đó nếu anh ta không có một bàn tay đủ rộng lớn, một bờ vai đủ rắn chắc hay một bước chân đủ vững vàng. Vì vậy, người có thể sánh vai cùng một người phụ nữ đến hết cuộc đời chẳng phải là người yêu, mà là người đồng hành.

Ở Đỗ Hiểu Khê, dường như mình nhìn thấy được những hình ảnh rất chung của lứa tuổi mình bây giờ - Cái lứa tuổi già của lớp trẻ, lại là trẻ của lớp già, muốn yêu, nhưng lại lười yêu, đôi khi tôn sùng chủ nghĩa độc thân, nhưng rồi đôi khi cô đơn lại bàng hoàng nhận ra, không phải mình muốn độc thân, mà là mình bị độc thân.

Đối với mối tình đầu tiên của Đỗ Hiểu Khê, chẳng phải nói gì nhiều, xin trích dẫn một đoạn tâm đắc trong cuốn sách: “Quá trình đàn ông yêu phụ nữ như sau: Yêu – sợ – thấy phiền phức – rời xa. Còn quá trình phụ nữ yêu đàn ông là: Không bận tâm – thích – yêu – chân tình khó dứt. Thời điểm người đàn ông rất yêu người phụ nữ, có khả năng lúc đó người phụ nữ còn chưa phải lòng anh ta. Nhưng lúc người phụ nữ dần dần thích rồi chuyển thành yêu người đàn ông thì cũng là lúc người đàn ông chán người phụ nữ và chuẩn bị chạy mất. Tình yêu của người đàn ông là quá trình biến một con thiên nga lộng lẫy dần dần thành một con cóc ghẻ xấu xí. Tình yêu của người phụ nữ là quá trình biến một chú ếch xấu xí thành hoàng tử điển trai. Khi ở cùng một người đàn ông, bạn chính là tất cả của anh ta, khi rời xa người đàn ông, bạn chẳng là cái gì hết. Khi ở cùng người phụ nữ, bạn chính là tất cả của cô ấy, khi rời xa người phụ nữ đó, bạn vẫn là toàn bộ của cô ấy. Tình yêu của đàn ông có thể đo lường bằng danh lợi và địa vị, còn tình yêu của người phụ nữ là đánh đổi bằng danh dự và mạng sống. Đàn ông tự hào khi có được người phụ nữ tốt, phụ nữ tự hào khi họ giữ được người đàn ông tốt”

Thực ra, trong cuộc tình này, Hiểu Khê không sai bởi cô cho hay không cho, ở gần hay không ở gần người mình yêu, anh chàng Trần Nguyên Kiệt cũng không sai khi quay lưng bỏ đi. Nếu có sai là sai bởi Đỗ Hiểu Khê yêu không đủ thông minh, bởi Trần Nguyên Kiệt yêu không đủ sâu nặng. Khoảng cách không làm không làm nhạt nhòa tình yêu, nó chỉ là một chiếc kính lúp, một khi tình yêu không đủ kiên định, chiếc kính lúp này sẽ phóng đại những điểm yếu của mối tình đó, giống như một cơn gió mạnh, có thể thổi tắt ngọn lửa nhỏ, nhưng sao có thể làm tàn ngọn lửa lớn?

Mối tình thứ hai, người đàn ông thứ hai, người mà Đỗ Hiểu Khê đã vội vã trao “cái ngàn vàng” của một người con gái. Đôi khi mình vẫn tự hỏi cái đáng giá ngàn vàng ấy thực sự có giá bao nhiêu. Nó có quan trọng không? Có chứ, nhưng nó không phải tất cả. Nếu như cái màng trinh mỏng manh của người phụ nữ đáng giá nghìn vàng, thì tâm hồn, tình cảm, trí tuệ và sức khỏe của người phụ nữ ấy phải đáng giá triệu triệu vàng. Đôi khi những bài học giáo điều, những lề thói xã hội thô ráp và cứng nhắc đã lấy đi của những người phụ nữ lòng tự tôn, họ được dạy hi sinh vì người khác nhưng lại không được dạy sống vì chính mình, họ yêu thương con người mà lại chẳng biết cách trân trọng bản thân, họ nhận sai nhưng lại chẳng biết biện minh khi mình đúng. Cái sai thực sự của người phụ nữ, không phải vì họ đánh mất bản thân mình, mà bởi họ thừa nhận chuyện đó với tâm thế của một kẻ tội đồ, một khi chính họ còn rẻ rúng bản thân mình thì làm sao còn mong người khác coi mình tử tế?

Bi kịch thực sự của người phụ nữ không phải là đánh mất bản thân, mà là khi họ chẳng còn gì để đánh mất. Đó chính là nguyên do thất bại của Đỗ Hiểu Khê với anh chàng Phó Vân trong mối tình thứ hai.

Có lẽ một trong những điều cấm kỵ nhất để giữ lại lòng tự tôn của phụ nữ sau một cuộc tình thất bại mà rất ít người phụ nữ nào làm được, đó chính là đừng viết thư cho người đàn ông để xin một đáp án rõ ràng. Chắc phụ nữ bình thường có một cái thú đau thương, đó chính là muốn tận mắt chứng kiến sự thất bại của mình. Trong đa số các cuộc tình, mặc dù họ biết đã sang một trang mới, nhưng sẽ chẳng bao giờ chịu nhận ra nếu không nhìn thấy dấu chấm hết của trang tình sử cũ. Họ rõ ràng biết chắc tất cả đã chấm hết nhưng vẫn nhất định phải nhìn tận mắt, nghe tận tai thì mới chịu tin. Khoảnh khắc đó nhất định phải đau đớn đến thấu tân tâm can thì mới có thể sực tỉnh một cách triệt để được. Vô tình, nó trở thành một hành động van lơn xin bố thí từ chính người đã từng phụ bạc họ, quả thật, điều ngu ngốc nhất của phụ nữ là viết thư cho người đàn ông đã chẳng còn là gì của mình.

Phụ nữ có thể trở thành một chuyên gia phân tích tâm lí xuất sắc nhất, nhưng một khi đã đắm chìm trong biển tình thì có khả năng trở thành một bệnh nhân tâm thân điển hình nhất. Chắc có lẽ chỉ có điều này mới có thể lý giải được hành động quay về “một đêm” với Trần Nguyên Kiệt. Có một câu này rất đúng: Nhìn nhận một người phụ nữ có hai thời điểm: thứ nhất là khi có được tình yêu, thứ hai là khi đánh mất tình yêu. Khi yêu người phụ nữ cần nhất điều gì? Đó là thông minh. Người phụ nữ thông minh là người phụ nữ biết cho đi và giữ lại, mở lòng mình nhưng lại không đánh mất mình, như gần mà lại như xa, càng chinh phục một người đàn ông thành đạt, người phụ nữ càng cần phải thông minh gấp bội. Còn khi người thất tình, người phụ nữ cần gì? Đó chính là bản lĩnh. Theo đuổi hạnh phúc thì phải hết mình, nhưng một khi biết chắc không có được, thì dám cầm lên, cũng phải dám đặt xuống. Tình yêu không có chỗ cho tự tôn, nhưng một khi chia tay, tự tôn của người phụ nữ phải đặt lên hàng đầu, muốn thế, người phụ nữ cần phải có bản lĩnh. Xem ra, Đỗ Hiểu Khê thiếu cả hai, cả sự thông minh, cả sự bản lĩnh.

Mối tình thứ ba, người đồng hành cuối cùng, Lưu Hiên. Lưu Hiên thầm yêu Đỗ Hiểu Khê từ những ngày ngồi trên giảng đường đại học, Hiểu Khê biết, nhưng lại trốn tránh anh. Lưu Hiên đã đứng bên lề đường chứng kiến Hiểu Khê trong những ngày tháng đắm chìm với tình yêu ngọt ngào nhất, cũng chứng kiến cô trong khoảng thời gian suy sụp nhất, cuối cùng là dần dần mạnh mẽ trưởng thành và lớn lên.

Có một chi tiết làm mình rất đau lòng, đấy là khi anh nói với Hiểu Khê mình chuẩn bị kết hôn, “Không phải người có tình cuối cùng cũng trở thành phu thê, mà chính xác là người có duyên cuối cùng sẽ nên nghĩa vợ chồng.” Thất vọng, đau đớn, nản lòng thoái chí, tất cả đan xen, bởi xét cho cùng, tình yêu dù lớn đến đâu, chờ đợi quá lâu cũng sẽ khiến cho con người ta mòn mỏi.

Sau bao sóng gió với hai mối tình hờ, Đỗ Hiểu Khê lựa chọn cách bỏ đi để tìm cho mình một khoảng trời mới, cuối cùng sau bao năm cũng quay trở về với Lưu Hiên, có lẽ chẳng phải hoàn toàn là vì anh yêu cô hay cô yêu anh, mà bởi anh là người đã được định sẵn để làm người đồng hành với cô trên con đường cuộc đời. Sẽ không phải hoa mỹ như những thứ đại loại: Con người ta đôi khi phải đi một quãng đường thật dài mới nhận ra được hạnh phúc ở ngay dưới chân mình, nếu không chịu cúi xuống thì không bao giờ có thể nhìn thấy. Có lẽ, giống như Trịnh Công Sơn đã từng nói: Đừng bao giờ nói một lời có tính cách khẳng định về tình yêu. Mới ngày hôm qua là như thế, hôm nay đã khác rồi. Tình yêu tưởng vĩnh viễn ra đi mà không ra đi. Tình yêu vờ như ở lại mà không ở lại. Kể lại một chuyện tình thường khi là kể lại một cái gì đã mất. Nhưng cũng không hiếm những trái tim lạc hướng bỗng một hôm lại ngoạn mục quay về.

Thực ra chẳng hề có sự tình cờ nào trong vũ trụ cả, yêu không phải là “bởi vì” mà yêu là “mặc dù”.

Hai người đã mất một khoảng thời gian rất dài để trở về bên nhau, có lẽ bởi khi một cuộc tình vừa đổ vỡ thì ngay sau đó người ta không thể nào hào hứng bắt đầu một cuộc tình mới nếu vết thương lòng chưa kịp lành miệng. Cũng như người ta không thể tiến hành tốt một cuộc chiến tranh trên đống đổ nát của cuộc chiến tranh trước đó nếu không có thời gian để hồi phục. Tình yêu được xây dựng trên những vết thương của cuộc tình cũ sớm muộn gì cũng sẽ trở thành những vết thương bồi lên vết thương đó. Mọi nỗi đau sẽ ra đi trên đôi cánh của thời gian, hạnh phúc và chiến thắng sẽ đến với những người biết hy vọng và đủ kiên nhẫn.

Đỗ Hiểu Khê, mình có thích không? Không, không thích. Trần Nguyên Kiệt? Phó Vân? Lưu Hiên? Càng không. Nhưng mình thích thông điệp của câu chuyện: Bị độc thân - Chúng ta vẫn cứ nên yêu sau khi đã trưởng thành.

Con người sống bằng những câu chuyện cổ tích, hy vọng vào những mối tình tiểu thuyết màu hồng sẽ luôn luôn yếu đuối trong cuộc sống thực tế sống sượng và đầy khắc nghiệt. Nhưng những câu chuyện cổ tích, những cuốn tiểu thuyết màu hồng thực sự đâu có lừa gạt chúng ta, chỉ là chúng chỉ nói về những kết thúc viên mãn hạnh phúc mà chẳng dạy chúng ta làm cách nào để có được kết thúc đó. Quả thật, trên đời này không có hoàng tử, chỉ có đàn ông và chó. Trước khi hôn được một chàng hoàng tử, có lẽ chúng ta sẽ phải bất hạnh hôn qua rất nhiều chú ếch? Làm thế nào để xác định người ấy là hoàng tử hay là ếch? Nếu như không hôn thì làm sao có thể biết được? Có đôi khi, chúng ta sợ gẫy chân mà không dám bước đi, nhưng vì sợ gẫy chân mà không dám bước đi thì khác nào chân đã gẫy?

Chúng ta không có quyền ngồi trong chiếc tủ kính pha lê của những câu chuyện cổ tích mà ca ngợi thế giới sao tươi đẹp, chúng ta không có quyền ngồi trong vòng tay yêu thương đùm bọc của người thân bạn bè mà phán rằng thực ra thế giới này tràn ngập tình yêu thương, và chúng ta yêu cuộc sống này. Chúng ta phải bước ra khỏi chiếc lồng đó, chúng ta phải thấy được sự đen tối của thế giới, sự bẩn thỉu của cuộc đời, sự xấu xa của con người, mắt trái phũ phàng của tình yêu, cái thước đo xa xỉ của sự dối trá, sau đó mới nói rằng, chúng ta chấp nhận thế giới này, chúng ta vẫn yêu và sẽ yêu, dù thế nào đi chăng nữa.

Cho dù đời chẳng là mơ, và tình mình chẳng là thơ, nhưng chúng ta vẫn cứ hãy yêu đi sau khi đã trưởng thành!

(*) Tất cả những đoạn in nghiêng được trích dẫn trong truyện.