Do sự phát triển đồng thời và ảnh hưởng lẫn nhau trong quá trình lịch sử của Hy Lạp và La Mã, nhiều tích truyện và nhân vật của hai hệ thần thoại này thường có nét tương đồng, và do đó, dễ bị lẫn lộn với nhau. Hơn nữa, các tác phẩm phái sinh sau này như Hercules (của hãng Disney) còn khiến cho sự lẫn lộn này càng thêm sâu sắc.

Trong Hercules (Disney), câu chuyện diễn ra trong bối cảnh Hy Lạp, nhân vật chính lại sở hữu cái tên phiên bản La Mã (Hercules thay vì Heracles); còn các nhân vật khác thì lại dùng tên Hy Lạp (Hera thay vì Iuno, Zeus thay vì Iupiter…). Hades trở thành nhân vật phản diện của câu chuyện vì là thần của cõi âm, dù cho trong thần thoại Hades có vẻ là vị thần “hiền lành” nhất (xét trong sự tương quan với các vị thần Hy Lạp khác). Các vị thần khác đều có đặc điểm đặc trưng, nhưng cũng không được xây dựng rõ ràng… Có nhiều nguyên nhân cho những sự phóng tác này, như để thân thiện hơn với đối tượng người xem là thiếu nhi, hoặc để không bị giới hạn độ tuổi tiếp nhận, hay vì lý do tính sáng tạo cá nhân của tác giả… Dù không thể phủ nhận rằng các tác phẩm như Hercules thường là cánh cửa đầu tiên mở vào thế giới thần thoại muôn màu muôn sắc và dễ choáng ngợp, góp phần giúp nhiều người có hứng thú tìm hiểu thần thoại, nhưng lại càng không thể phủ nhận được rằng chúng là một phần nguồn cơn cho những hiểu lầm, những lẫn lộn.

Điều này làm phát sinh nhu cầu tra cứu các thông tin, các tích truyện gốc về thần thoại Hy Lạp và La Mã để làm rõ những nhầm lẫn như thế. Từ điển thần thoại Hy Lạp - La Mã của Nguyễn Văn Dân ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu đó.

Tên gọi TỪ ĐIỂN THẦN THOẠI - HY LẠP-LA Màkhông có nghĩa là “từ điển dịch tên gọi từ Hy Lạp sang La Mã”, mà chỉ cho thấy tính chất chung của hai hệ thần thoại cổ đại phát triển gần như đồng thời với nhau, cho thấy tính gắn bó chặt chẽ giữa chúng. Vì thế, cuốn từ điển này sẽ bao gồm cả các mục từ Hy Lạp lẫn các mục từ La Mã. Nó sẽ bao quát hầu hết các nhân vật, địa danh có liên quan đến hai hệ thần thoại này, mỗi nhân vật đều có một lai lịch tóm tắt, nhưng đầy đủ các chi tiết quy chiếu tối cần thiết. Cũng với tinh thần mở rộng như vậy, cuốn từ điển này sẽ bao gồm không chỉ thuần túy những chi tiết thuộc thần thoại Hy Lạp - La Mã, mà còn có cả những chi tiết thuộc các dị bản thần thoại của các dân tộc khác trong khu vực, nhưng chúng có sự giống nhau hoặc liên quan với thần thoại Hy Lạp - La Mã cũng như nằm trong vòng ảnh hưởng của nền thần thoại này.

Minh Khai trân trọng giới thiệu