Quyền lực nhà nước và kiểm soát quyền lực nhà nước là vấn đề vô cùng quan trọng, nhưng cũng rất phức tạp. Đối với mỗi nhà nước đương đại, việc xây dựng mô hình tổ chức, sử dụng và kiểm soát quyền lực nhà nước phù hợp sẽ là điều kiện để thực hiện hoạt động quản lý nhà nước đúng mục đích, đạt hiệu quả cao, bảo đảm được quyền và lợi ích chính đáng cho nhân dân – chủ thể cao nhất của quyền lực nhà nước, đây cũng chính là cơ sở để xây dựng đất nước phát triển bền vững.

Cùng với sự hình thành và phát triển của các kiểu nhà nước trong lịch sử, đã có nhiều học thuyết, quan điểm và mô hình kiểm soát quyền lực nhà nước. Trong điều kiện xã hội hiện đại, có thể thấy rằng: quyền lực nhà nước phải luôn gắn với quốc gia, quyền lực này thuộc về nhân dân và được thể hiện thông qua những định chế nhà nước – pháp luật. Quyền lực nhà nước được biểu hiện cụ thể ở hệ thống các cơ quan, tổ chức nhà nước, các quy định pháp luật và những nguyên tắc vận hành của hệ thống đó tạo nên một cơ chế thực hiện quyền lực nhà nước. Cơ chế đó được hình thành và phát triển cùng với sự phát triển của văn minh nhân loại và được cụ thể hóa tùy thuộc vào những điều kiện khách quan và chủ quan ở mỗi thời kỳ phát triển của mỗi quốc gia.

Ở Việt Nam, sự phát triển về nhận thức lý luận đối với những giá trị phổ quát của nhà nước pháp quyền, cấu trúc và cơ chế vận hành quyền lực nhà nước cũng có bước phát triển vượt bậc qua các kỳ Đại hội Đảng, qua các bản Hiến pháp, mà biểu hiện nổi bật nhất là nội dung được quy định tại Điều 2, Hiến pháp năm 2013: Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp.

Trong bối cảnh đất nước ta đang đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN do nhân dân, vì nhân dân thì việc nghiên cứu học thuyết và mô hình kiểm soát quyền lực nhà nước của một số nhà nước dân chủ, pháp quyền trên thế giới, từ đó rút ra những giá trị tham khảo cho Việt Nam là việc làm quan trọng và cần thiết, nhằm đẩy nhanh quá trình hội nhập quốc tế và phát triển của đất nước.

Minh Khai trân trọng giới thiệu