Hôn nhân là đầu mối của gia đình. Gia đình là tế bào của xã hội. Pháp luật hôn nhân và gia đình đã xuất hiện rất sớm trong xã hội loài người, ngay từ lúc còn là tục lệ chưa thành văn.

Chế độ hôn nhân và gia đình nước ta đã hình thành từ buổi ban sơ của dân tộc và từng bước phát triển cho đến hôm nay. Qua mấy ngàn năm lịch sử, chế độ hôn nhân và gia đình Việt Nam vẫn còn lưu giữ nhiều nét đặc thù dân tộc, đồng thời không ngừng thay đổi cùng với ảnh hưởng qua giao lưu với các nền văn hóa khác.

Pháp luật hôn nhân và gia đình của nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nằm trong dòng lịch sử pháp quyền dân tộc nên cũng theo quy luật ấy. Nó thể hiện bản sắc dân tộc, đồng thời từng bước tiếp thu có chọn lọc cách tổ chức đời sống hôn nhân và gia đình của các nước tiên tiến trên thế giới và hiện nay còn chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin.

Mục đích quyển sách này là góp phần “ôn cố tri tân”. Người xưa đã từng nói: “Việc xưa không hiểu biết thì lấy gì mà ngẫm xét việc nay”, cho nên, khi nghiên cứu Luật Hôn nhân và gia đình hiện hành chúng ta cũng cần tìm hiểu pháp luật hôn nhân và gia đình xưa cũ. Nhờ đó chúng ta có cơ hội hun đúc thêm niềm tự hào chung, thấy đời nay đã thực sự có tiến bộ hơn đời xưa, đồng thời ta cũng không thể chối bỏ, cự tuyệt hoàn toàn với những gì mà người đi trước đã nghĩ, đã làm được. Có lẽ đó là sự thủy chung, tình nghĩa mà trong các chế độ hôn nhân và gia đình của người Việt đều thấy có.