Với bảy năm miệt mài tìm tài liệu trên mạng toàn cầu, trong báo chí xưa nay tác giả đi đến hai điều quan trọng.

+ Một là, Cải lương hình thảnh từ Ca ra bộ, mà Ca ra bộ là biến thể của Ca thay phiên mà Ca thay phiên là từ Đờn ca tài tử. Nghĩa là, theo Khanh, cải lương phát xuất xa gần từ đờn ca tài tử.

+ Hai là, thời gian xuất hiện đầu tiên của bộ môn cải lương là năm 1919, 1920, đây là con số có được do chứng cứ cụ thể khả tín, không phải do phỏng đoán hay do những câu nói bắt người nghe / người đọc phải tin mà không thể kiểm chứng được như "tôi nhớ hình như lúc đó tôi còn nhỏ, độ...tuổi" hay "theo người thân tôi kể lại"....

Khi đưa ra hai điều trên, Nguyễn Tuấn Khanh đương nhiên nói khác với những bậc lão thành đã viết từ lâu, lâu lắm mà từ trước đó đến nay nhiều người coi là chân lý.

Minh Khai trân trọng giới thiệu.