Tương tác thuốc là vấn đề thường gặp trong thực hành lâm sàng, trở thành một trong những nguyên nhân gây ra các biến cố bất lợi, thất bại điều trị, thậm chí có thể gây tử vong cho bệnh nhân. Hiện nay, các công cụ hỗ trợ bác sĩ trong việc xác định tương tác thuốc tiềm tàng ngày càng đa dạng và phong phú, tuy nhiên, thực tế việc tra cứu tương tác còn gặp nhiều khó khăn do các tài liệu không đồng nhất trong việc liệt kê và nhận định mức độ nghiêm trọng của các tương tác. Đa số các tài liệu tra cứu uy tín đều được biên soạn bằng tiếng nước ngoài, gây khó khăn cho một bộ phận nhân viên y tế trong quá trình tiếp cận. Mặt khác, một số phần mềm hiện có tuy tra cứu đơn giản và thuận tiện nhưng lại đưa ra quá nhiều cảnh báo tương tác, dẫn đến thái độ bỏ qua cảnh báo của bác sĩ. Quan điểm quản lý tương tác giữa bác sĩ, dược sĩ, các nhà dược lý lâm sàng và cơ quan quản lý dược phẩm cũng rất khác nhau, dẫn đến tương tác có thể bị bỏ qua hoặc ngược lại bị cảnh báo quá mức.

Ngày 30/12/2021, Bộ Y tế đã có Quyết định số 5948/QĐ-BYT về việc ban hành danh mục tương tác chống chỉ định trong thực hành lâm sàng tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh để thống nhất một danh mục tương tác thuốc của toàn bộ hoạt chất thuốc lưu hành ở Việt Nam. Danh mục được xây dựng bởi Ban soạn thảo Danh mục Tương tác chống chỉ định tại các cơ sở khám chữa bệnh theo Quyết định số 4545/QĐ-BYT ngày 25/9/2021, với đơn vị đầu mối là Trung tâm Quốc gia về Thông tin thuốc và Theo dõi phản ứng có hại của thuốc (Trường Đại học Dược Hà Nội), phối hợp với Cục Quản lý Khám, chữa bệnh. Trung tâm DI & ADR Quốc gia xin gửi lời cảm ơn trân trọng đến các chuyên gia dược lý, dược lâm sàng tại Trung tâm DI & ADR Quốc gia, các trường đại học y, dược và các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh lớn trên cả nước đã nhiệt tình tham gia đóng góp ý kiến quý báu để hoàn thiện tài liệu trên.

Danh mục tương tác thuốc cần lưu ý trong cuốn cẩm nang này tập trung vào các tương tác chống chỉ định theo Quyết định số 5948/QĐ-BYT. Đây là loại tương tác quan trọng nhất cần được bác sĩ, dược sĩ lưu ý đặc biệt để có các biện pháp phát hiện, cảnh báo, xử trí và dự phòng phù hợp nhằm đảm bảo an toàn cho bệnh nhân. Danh mục được thiết kế dưới dạng cẩm nang bỏ túi, trong đó, tương tác được sắp xếp theo thuốc/nhóm thuốc theo tác dụng dược lý để hỗ trợ các bác sĩ, dược sĩ tra cứu nhanh trong thực hành lâm sàng. Trong tài liệu này, chúng tôi cũng cung cấp đến các đồng nghiệp những kiến thức đại cương về tương tác thuốc và tổng quan về quản lý tương tác thuốc trong thực hành lâm sàng. Các kiến thức này có thể giúp nhân viên y tế có cái nhìn khái quát về tương tác thuốc nói chung, đồng thời, nắm được những phương pháp quan trọng để xây dựng bộ cơ sở dữ liệu tương tác thuốc phù hợp với thực tế điều trị tại đơn vị.

Đây là tài liệu được xây dựng và hoàn thiện với rất nhiều tâm huyết, nỗ lực và công sức, nhưng chắc chắn, lần đầu tiên biên soạn sẽ khó tránh khỏi sai sót. Chúng tôi rất mong nhận được các ý kiến đóng góp để lần cập nhật tiếp theo được hoàn thiện hơn. Mọi ý kiến xin gửi về Trung tâm DI & ADR Quốc gia (Trường Đại học Dược Hà Nội). (Thay mặt nhóm biên soạn - PGS.TS. Nguyễn Hoàng Anh)                  

Minh Khai trân trọng giới thiệu