J. A. Baldwin, Phó Đô đốc Hải quân Mỹ, Hiệu trưởng National Defense University: “Khi các nỗ lực tiếp tục để giải quyết vấn đề Lào - Campuchia, Việt Nam một lần nữa được Mỹ chú ý. Với thời gian qua đi kể từ khi Mỹ rút quân khỏi Việt Nam, các nhà làm chính sách Mỹ bắt đầu tiếp cận những vấn đề lớn của Đông Dương theo hướng nhìn mới, nhất là những hướng nhìn mới về khu vực chung đó. Như thường thấy, lịch sử, bằng cách cung cấp thông tin, cũng có thể góp phần soi sáng những vấn đề này.

Trong sách này, Đại sứ Robert Hopkins Miller, một nhà ngoại giao có nhiều kinh nghiệm ở Đông Nam Á, trình bày buổi đầu lịch sử của mối quan hệ Việt - Mỹ. Năm 1787, Tổng thống Thomas Jefferson lần đầu tiên bày tỏ mối quan tâm về khu vực này - lúc đó được gọi là Cochinchine/Cochinchina (Đàng Trong) - với mục đích buôn bán lúa gạo. Từ khởi đầu này, Miller đã lần theo những thăng trầm trong mối quan tâm ngoại giao, kinh tế và chiến lược của Mỹ ở Việt Nam. Được minh chứng bằng rất nhiều những đoạn trích các thư từ và tài liệu đương thời, nghiên cứu này cho thấy mối quan hệ phức tạp của Việt Nam với Trung Quốc, những liên hệ thương mại ngày càng tăng của các cường quốc Tây phương, và ảnh hưởng của chính sách bành trướng của Nhật tại nước này. Các chương sách đưa ta dần đến Thế chiến II đặc biệt giàu thông tin khi nó trình bày trách nhiệm của những nhà lãnh đạo quốc gia trong việc nhận ra mục đích chính trị rõ ràng của họ, bên cạnh nhiều vấn đề khác.

Trong việc ghi chép lại bước phát triển ban đầu của mối quan hệ Mỹ -Việt, tác giả đã giúp ích nhiều cho các sử gia cũng như nhà phân tích đương thời. Trong việc trình bày một kiến quan dài hạn về viễn cảnh lịch sử, Đại sứ Miller đã làm gia tăng sự hiểu biết của chúng ta về khu vực này của thế giới”.

Minh Khai trân trọng giới thiệu