Trulkaturin trong NHẬT KÝ CỦA MỘT CON NGƯỜI THỪA là sự tiếp nối với đường nét rõ hơn cho các bức phác thảo về kiểu nhân vật này trong một số tác phẩm trước đó của Turgenev, như "Steno" (1834), "Andrei Kolosov" (1844), "Hamlet huyện Sigrovsky" (1849) và một số truyện ngắn khác trong BÚT KÝ NGƯỜI ĐI SĂN". Turgenev khẳng định một trạng thái tinh thần phổ biến của xã hội quý tộc Nga thời đại đó, trạng thái của những con người có tâm hồn già trước tuổi, ưa mổ xẻ tâm tư của chính mình. Họ có thể khác biệt với đại bộ phận thanh niên quý tộc cùng thời, nhưng cũng không thể trở thành “anh hùng thời đại”. Họ bất lực lùi bước trước số phận ngay ở chỗ đáng lý cần nhiều nhất sự kiên định và quyết đoán, mải tranh cãi luận bàn vào những thời điểm đáng ra cần hành động nhất. Turgenev đã tinh tường bắt lấy ở các nhân vật đau khổ ấy những triệu chứng của “căn bệnh” đã bén rễ trong xã hội, “căn bệnh” của những con người loay hoay tìm kiếm nhưng không sao định vị được chỗ đứng của mình trong cộng đồng xã hội.

Trong NHẬT KÝ CỦA MỘT CON NGƯỜI THỪA, Ivan Turgenev đã khắc họa trạng thái tâm lý - xã hội đặc biệt của nhân vật chính, mà sau này sẽ được giới phê bình sử dụng nhằm nói về một dạng nhân vật tiêu biểu không chỉ trong sáng tác Turgen.

Minh Khai trân trọng giới thiệu