Khoa học Địa chất công trình có đối tượng nghiên cứu là môi trường địa chất, phương pháp luận của khoa học này dựa trên hai nền tảng là hệ thống kiến thức về môi trường địa chất và các phương pháp khoa học nhận thức đối tượng.

Cuốn sách trình bày theo quan điểm Lý thuyết Hệ thống về tính chất cơ bản và tổ chức vật chất của thạch quyển/ môi trường địa chất, về quá trình địa chất và trường thông số địa chất nhằm nâng cao và bổ sung vào cơ sở lý thuyết thuộc phương diện khách quan của phương pháp khoa học địa chất công trình.

Mặt khác, tác giả giới thiệu một số yếu tố cơ bản của Lý thuyết Hệ thống giúp người đọc có cơ sở tiếp cận hệ thống môi trường địa chất, xem môi trường này là hệ thống - hệ thống địa chất (địa hệ) và phân tích hệ thống đó. Tiếp cận hệ thống là khâu nối giữa phép biện chứng và phương pháp nhận thức của mỗi khoa học, giúp luận chứng lựa chọn quan điểm và phương pháp luận nghiên cứu đối tượng, đảm bảo thực hiện phép biện chứng trong mỗi khoa học cụ thể. Tiếp cận hệ thống môi trường địa chất là thành phần quan trọng thuộc phương diện chủ quan (nhận thức) của phương pháp khoa học địa chất công trình.

Địa chất công trình không chỉ xem xét các địa hệ tự nhiên mà chủ yếu nghiên cứu, phân tích các hệ thống tự nhiên - kỹ thuật/ địa hệ tự nhiên - kỹ thuật thuộc các đẳng cấp khác nhau. Phân tích các hệ thống này là phương cách tốt nhất để tối ưu hóa quá trình quy hoạch, thiết kế, thi công và vận hành an toàn các hoạt động kinh tế - công trình trên phạm vi lãnh thổ và cho từng công trình cụ thể. Kiểm soát, phân tích sự vận động của các hệ thống tự nhiên - kỹ thuật là phương thức hữu hiệu để dự báo sự biến đổi môi trường địa chất do hoạt động của con người, do biến đổi khí hậu và nước biển dâng, từ đó điều khiển tối ưu sự vận động của hệ thống, nhất là với các hệ thống cấp địa phương và khu vực. Đó chính là thực hiện khai thác hợp lý và bảo vệ môi trường địa chất.

CƠ SỞ PHƯƠNG PHÁP LUẬN ĐỊA CHẤT CÔNG TRÌNH là kết quả bổ sung, hoàn thiện tài liệu “Cơ sở lý thuyết phương pháp hệ nghiên cứu địa chất công trình” sau nhiều năm giảng dạy. Cuốn sách gồm sáu chương, trong đó chương một trình bày ngắn gọn, tổng quát về Khoa học Địa chất công trình nhằm giúp người đọc có cơ sở nhận thức phương pháp luận của khoa học này. Chương hai và ba xem xét các tính chất cơ bản, tổ chức vật chất của thạch quyển/ môi trường địa chất và cấu trúc, tính chất của địa hệ. Hai chương bốn và năm trình bày về quá trình địa chất và buớc đầu giới thiệu trường thông số địa chất. Chương sáu xem xét hệ thống tự nhiên - kỹ thuật/ địa hệ tự nhiên - kỹ thuật.

Hy vọng cuốn sách giúp cho các nghiên cứu sinh, học viên cao học cũng như chuyên gia địa chất công trình có cái nhìn mới về môi trường địa chất, hướng dẫn, gợi mở tư duy và lựa chọn được phương pháp thích hợp khi tham gia giải quyết các nhiệm vụ lý thuyết và thực tiễn của Địa chất công trình. Cuốn sách có thể là tài liệu tham khảo hữu ích cho những người làm công tác địa chất nói chung và những ai quan tâm tới vấn đề biến đổi và bảo vệ môi trường, nhất là môi trường địa chất.

Minh Khai trân trọng giới thiệu