GIAMILIA - TRUYỆN NÚI ĐỒI VÀ THẢO NGUYÊN, tác phẩm của nhà văn Tsinghiz Aitơmatốp, giải thưởng văn học Lê-nin năm 1963. Giamilia - Truyện núi đồi và thảo nguyên là những câu chuyện về con người, núi đồi thảo nguyên của đất nước Kyrgystan. Những con người nơi làng mạc mộc mạc, giản dị, tâm hồn, tình cảm trong sáng, những mối tình xúc động tâm can quyện với những núi đồi thảo nguyên bát ngát vẽ nên những bức tranh tổng hòa đặc sắc, bức tranh của tâm hồn.

GIAMILIA gồm  tiểu thuyết: Giamilia, Cây phong non trùm khăn đỏ, Người thầy đầu tiên. Aitơmatốp với giọng văn mượt mà, những trang viết đẹp như thơ đã lồng ghép những người nông dân chân chất, những núi đồi, thảo nguyên thành những câu truyện giàu càm xúc và có sức thu hút đến cùng cực đối với người đọc.

Truyện Giamilia, một bức tranh tràn đầy cảm xúc của tình yêu đích thực và sự tự do. Giamilia - cô con dâu của một gia đình bề thế trong làng thì hoàn toàn khác biệt. Giamilia có tâm hồn mơ mộng, và sâu thẳm trong tâm hồn đó là khát vọng một tình yêu đích thực, yêu và được yêu. Đaniyar, đằng sau một anh thương binh lầm lì, lẻ loi, ít nói, kín đáo là một tâm hồn đang yêu say đắm, yêu đất nước, yêu cuộc sống. Và chỉ khi anh cất cao tiếng hát, tất cả những tình yêu đó mới được bộc lộ. Họ đến với nhau vì sự đồng điệu của hai tâm hồn, vì sự tự do của tình yêu, bỏ qua tất cả chuẩn mực, lề lối của làng, ràng buộc của thân phận.

Truyện Cây phong non trùm khăn đỏ là một câu chuyện cảm động về mối tình kết thúc thấm đẫm nước mắt. Ilyax một người lái xe quân đội tình cờ gặp Axen một cô gái sắp lấy chồng theo sự sắp đặt của gia tộc. Cả hai đã cùng đến với nhau với tình yêu đích thực và hạnh phúc. Thế nhưng trải qua nhiều biến cố, họ đã mất nhau, hay Ilyax đã tự đánh mất đi hạnh phúc của mình. Hạnh phúc chỉ đến cho những ai biết nắm bắt và giữ gìn và chỉ có những ai trải qua đau khổ, mất mác tột bật mới càng trân trọng, quý giá hạnh phúc của mình.

Người thầy đầu tiên là câu chuyện gần như là quen thuộc nhất với bạn đọc, vì nó từng xuất hiện trong sách giáo khoa của học sinh. Hai nhân vật chính còn quá trẻ, họ quá trong sáng, tâm hồn cao đẹp, câu chuyện về tình thầy trò, anh em, và cả tình yêu thật nhẹ nhàng đi qua thật thiêng liêng, thanh cao, trong sáng. Đó là Đuysen một người lính trẻ hồng quân về làng Kurkureu nghèo khổ, lạc hậu để mở trường dạy học, hết mình vì bọn trẻ. Antunai là cô bé mồ côi cha mẹ, ở với dì dượng tàn bạo và độc ác, nhưng Antunai vẫn giữ nguyên giá trị cao đẹp của mình, thông minh, trong sáng, nhân hậu. Trước khi đưa được Antunai ra tỉnh học và sau này cô bé trở thành viện sĩ, tiến sĩ triết học; Đuysen và học trò đã trải qua những biến cố, sóng gió, những đấu tranh chống lại cái ác, sự tàn bạo, ích kỷ của những người cùng làng. Chính tay Đuysen đã mang Antunai ra ánh sáng của kiến thức.

Minh Khai trân trọng giới thiệu